Harita - Alaçam

Alaçam, Samsun ilinin batıdan Yakakent, güneyden Vezirköprü, doğudan Bafra ilçeleri ve kuzeyden Karadeniz ile çevrili bir ilçesidir. Yüzölçümü 632km², denizden yüksekliği ortalama 15 m'dir. Samsun'a uzaklığı 78km'dir.

== Tarihçe == Alaçam'ın tarihi M.Ö 5500 yıllarına (Orta Tunç Çağı) kadar dayanmaktadır. Alaçam’da yapılan arkeolojik kazılarda Sivritepe, Dedetepe, Gökçeboğaztepe’de Hitit dönemine MÖ (1600-MÖ 1178) ait yerleşmeler tespit edilmiştir. Şehrin geç klasik dönemden (MÖ.4.yy) 14.yy’a kadar var olduğunu gösteren yazılı kayıtlar mevcuttur. MÖ 7. asırda yöreye gelen Miletliler ilçeye Zalikus-Zalekon adını vermişlerdir. Zalekon’un M.Ö.7 yüzyılda Miletliler tarafından kurulduğu düşünülmektedir.

Heraclea'lı Marcian 4.yy'da yazmış olduğu eserinde Alaçam'dan Zalykos olarak bahsetmiş. Zalykos nehrinin yanında limansız bir şehir olarak bahsetmiştir.

Heirokles (6.yy) şehri, Saltos Zalihis şeklinde adlandırmıştır. paphlagonia içlerinde etrafı ormanlarla çevrili bir kent olarak bahsetmiştir.

Ramsey 1890 yılında yazmış olduğu Küçük asyanın Tarihi coğrafyası kitabında. Helenepontos bölgesinden bahsederken Leontopolis'ten şöyle bahsetmiştir:

"Daha kesin olarak tanımlanırsa. Helenopontos, Halys'in(Kızılırmak’ın) batı yakasındaki üç şehri içeriyordu. Sinope, Leontopolis, genel olarak Zalikhos veya Saltus Zalichenus ( Zalichen Ormanı) olarak anılır.

Milattan önceki devirlerde Frigyalılar, Kimmerler, Lidyalılar ve Persler, Alaçam'da hüküm sürmüşlerdir. Sonraları Pontus Krallığı tarafından ilhak edilen bölgede MÖ 1. yüzyılda Roma hakimiyeti başlamıştır. Roma İmparatorluğu’nun ikiye bölünmesinin ardından Bizans'ın elinde kalmıştır I. Leo döneminde (457-74) hükümdarın onuruna Leontopolis olarak adlandırılmıştır. Şehir Karadeniz sahilinde Klasik dönem ve Bizans dönemi adlarının halen günümüze kadar gelebildiği nadir birkaç yerleşimden biridir.

Daha sonra Danişmentlilerce zaptedilerek Tralköy adını almıştır. Selçuklu döneminde Tralköy adı Uluköy olarak değiştirilmiş, 1385'te İlhanlılar döneminde ise ilçe Alaçam adını almıştır.

Alaçam adının; ilçenin ortasından geçen Uluçay'ın kenarındaki "Uluçam" denilen büyük çam ağaçlarından geldiği söylenmektedir. Alaçam, Anadolu Beylikleri döneminde Eretna Beyliği'nin devamı olan Kadı Burhanettin tarafından ele geçirilmiş, ardından Candaroğulları ve İsfendiyaroğulları'nın hakimiyetine girmiştir (1390). 1398'de ise Osmanlı egemenliğine giren Alaçam, Anadolu Türk Birliğinin bozulmasıyla 1402'de tekrar Candaroğulları'nın eline geçmiştir. Çelebi Mehmet'in Canik Bölgesi'ni ele geçirmesiyle Alaçam Osmanlı'nın olmuş ve bu hakimiyet II. Murat döneminde sağlamlaşmıştır. Osmanlı'dan beri bir Türk kasabası olan Alaçam 1 Eylül 1944 tarihinde Samsun'un sekizinci ilçesi olmuştur.

Hükümet Konağı 1963, Şadi Bey Camii 1515, Çarşı Camii 1887 yılında yapılmıştır. 1950'lerde Alaçam Ortaokulu açılmış, 1901-1902 yılları arasında Alaçam-Bafra yolu yapılmıştır.